Vacature: Voorzitter Raad van Toezicht GESLOTEN

Context: korte introductie Actienetwerk

In maart 2022 is het regionale Actienetwerk 15%GasTerug opgericht. De oorlog in Oekraïne was daarvoor de directe aanleiding, maar ook de groeiende groep bewoners en ondernemers met extreem hoge energierekeningen, de dreiging dat alsnog Gronings gas gewonnen zou worden en de snelle opwarming van de aarde waren voor de toenmalige wethouder Duurzaamheid van Amsterdam – Marieke van Doorninck – reden om in actie te komen. Op de eerste netwerkbijeenkomst drie dagen later zei Diederik Samson: “Als ieder Europees land het gasverbruik met 15% reduceert, zijn we van het Russische gas af.” Het Actienetwerk 15% GasTerug was geboren en het doel snel gesteld: vóór 1 januari 2023 15% structurele gasreductie door middel van energiebesparingsmaatregelen.

De kick-off vond plaats met de actie “Zuidas doet het licht uit”. Een belangrijke spin-off volgde al snel: de oprichting van de Fixbrigade Nederland waarvoor in no time met Vattenfall een zeer succesvolle fundraiser werd georganiseerd. Ook ontstonden vanuit het netwerk andere nieuwe initiatieven, zoals een oproep aan inwoners om de rijkscompensatie ter waarde van 2x 190,- euro te bestemmen voor een goed doel en de vorming van een raamfoliegroep.

In het eerste jaar ontwikkelde het Actienetwerk zich verder: het werkt nu op basis van pijlers (zoals kantoren, bedrijventerreinen, MKB, buurten) met trekkers die elke twee weken bij elkaar komen. In de pijlers worden maatregelen bedacht en uitgevoerd (bijv. “project doe het licht uit”, campagnes rond koelen en vriezen, inzet energiecoaches, een MKB-aanpak). Voor het netwerk zijn instrumenten ontwikkeld (zoals doorbraaktafels voor complexe projecten, netwerkbijeenkomsten, datatools).

Kenmerken van het Actienetwerk zijn: werken met coalitions of the willing, concrete doelen, gedeelde urgentie, actiegericht, open source, doen en dan opschalen en beroep op onderlinge solidariteit. Het is een breed netwerk met een zeer diverse samenstelling: meer dan 120 actieve mensen uit bedrijven, brancheorganisaties, particuliere initiatieven, overheden, instellingen en nutsbedrijven hebben zich er ondertussen aan verbonden en het aantal deelnemers groeit.

Succesvolle samenwerking

De gewenste 15% gasreductie is behaald en de ontwikkelde aanpak en activiteiten krijgen zowel binnen als buiten de MRA steeds meer navolging. De energie om door te gaan is er en de noodzaak om de gerealiseerde besparing structureel te borgen en nieuwe besparingsmogelijkheden te benutten blijft onverminderd actueel.

Het netwerk heeft een uniek karakter doordat er maatschappelijk gepionierd wordt: er worden dwarsverbanden gelegd die vaak ontbreken om beleidsplannen tot concrete stappen te brengen. De basis is samenwerking tussen verschillende partijen, kansen pakken en energie volgen, complexiteit te lijf gaan, vanuit mogelijkheden en resultaat denken en zo knelpunten wegnemen. Tot slot zal de vorming van een netwerkraad een bijzondere vorm geven aan netwerksturing in een vaak verkokerde samenleving.

Voortzetting in een stichting

In de regiegroep van het Actienetwerk is besloten het bestaande Actienetwerk voort te zetten met als doel brede energiebesparing in de regio te stimuleren, met een horizon tot 2030. Om dit structureel goed te organiseren, is besloten een stichting op te richten. Deze stichting werkt met een Raad van Toezicht en een directeur-bestuurder. De directeur-bestuurder zal een netwerkbureau vormen (als voortzetting van het huidige projectteam) dat de formele administratieve basis voor het Actienetwerk vormt en het netwerk ondersteunt bij het uitvoeren en uitbreiden van de activiteiten waarmee het doel bereikt wordt.

De vorm wordt een stichting zonder winstoogmerk. Dat is nodig om, onafhankelijk van specifieke spelers in het Actienetwerk, door te kunnen gaan met wat er al is: een natuurlijk gegroeid netwerk dat financieel en “in kind” draait op (vooralsnog) incidentele bijdragen vanuit netwerkpartners en overheden, zoals o.a. het ministerie BZK, gemeente Amsterdam, Metropoolregio Amsterdam, Amsterdam Economic Board en Provincie Noord-Holland. Het bestuur van de stichting zal een actieve rol hebben om de eigen funding te continueren en uit te breiden, voor het eerste jaar worden momenteel de middelen verzameld om de basis te kunnen garanderen. Een deel is inmiddels toegezegd door netwerkpartners.

Om de stichting formeel op te kunnen richten, wordt nu eerst gezocht naar een voorzitter van een Raad van Toezicht, waarna de twee overige leden worden geworven. De Raad van Toezicht is werkgever voor een directeur-bestuurder die de dagelijkse organisatie ter hand zal nemen. De werving van deze directeur-bestuurder kan direct na het vormen van de Raad van Toezicht ter hand worden genomen.

Raad van Toezicht

Governance

De Raad van Toezicht houdt toezicht op het beleid en bedrijfsvoering van de stichting en treedt op als werkgever voor de te werven directeur-bestuurder, die (1) een netwerkbureau zal opzetten op basis van de ervaringen van het bestaande projectteam en (2) een netwerkraad opbouwt op basis van de huidige werkwijze van het Actienetwerk.

Rol

De Raad van Toezicht verleent goedkeuring aan bepaalde (strategische) besluiten en handelt waar nodig proactief. In deze opbouwfase is meedenken over de opbouw van het netwerkbureau en de netwerkraad van belang. De uitvoerende en bestuurlijke verantwoordelijkheid ligt bij de directeur-bestuurder. De scheiding tussen toezicht en bestuur is essentieel: vanuit het netwerkbureau wordt onder meer de maatschappelijke verantwoording naar alle stakeholders (leden van het netwerk, medewerkers, ministeries, bedrijfsleven, etc.) en de verdere funding van het Actienetwerk georganiseerd. De verhouding tussen bestuur en toezicht wordt vastgelegd in de statuten van de op te richten stichting. De voorzitter en leden van de Raad van Toezicht worden benoemd voor een periode van tenminste 1 jaar. Op verzoek zijn de concept statuten in te zien.

Werkwijze

De Raad van Toezicht vergadert in de opbouwfase circa 8 keer per jaar. Bij deze vergaderingen zijn aanwezig: de directeur-bestuurder en/of de huidige projectleider en kwartiermaker van het Actienetwerk. Een actieve deelname aan brede bijeenkomsten van het netwerk wordt gewaardeerd.

Samenstelling

De Raad van Toezicht moet evenwichtig zijn samengesteld, in termen van kennis en ervaring, rolvervulling en persoonlijke stijl. In elk geval moeten de volgende ervaringsgebieden in de Raad van Toezicht zijn vertegenwoordigd:

● Bestuurlijke ervaring, eindverantwoordelijke positie in grotere organisatie
● Strategisch-bestuurlijke inzichten m.b.t. maatschappelijke organisaties
● Breed zicht op maatschappelijke ontwikkelingen, in onderscheiden sectoren of beroepen
● Verankering in de Amsterdamse regio (Metropoolregio)
● Kennis van duurzaamheidssector, wet- en regelgeving
● Financieel-bedrijfseconomische deskundigheid
● Inzicht in hr- en organisatiekundige vraagstukken
● Ervaring en affiniteit met het functioneren in netwerken van uiteenlopende partijen

Als gebruikelijk bij Raden van Toezicht, moeten de leden geen conflicterend belang hebben (zoals financiering/subsidiëring van activiteiten die vanuit een andere functie worden uitgevoerd) in het Actienetwerk GasTerug.

Profiel en rol Voorzitter Raad van Toezicht

De voorzitter heeft een verbindend vermogen binnen de Raad van Toezicht en fungeert als primus inter pares. Met ondersteuning vanuit het huidige projectteam, stelt hij/zij de verdere Raad van Toezicht samen en zorgt vervolgens voor het spoedig werven van een directeur-bestuurder. Hij/zij adviseert bij de verdere opbouw van het Actienetwerk, maar houdt voldoende afstand om te kunnen interveniëren als het belang van het Actienetwerk daar om vraagt.

De voorzitter onderhoudt, mede vanuit de werkgeversrol, een goede en transparante relatie met het bestuur/de directeur-bestuurder op basis van wederzijds respect en vertrouwen. De voorzitter toont (bestuurlijke) sensitiviteit, beweegt zich soepel in relevante netwerken en in contacten met diverse stakeholders, is proactief en transparant in communicatie en informatieverstrekking en kan goed werken in collegiaal teamverband. Hij/zij erkent het belang voor de medewerkers van (sociale) veiligheid, diversiteit en integriteit, en ziet erop toe dat deze punten ook op de agenda staan bij het bestuur.

Gewenste deskundigheden en achtergronden

De Voorzitter Raad van Toezicht:
● heeft ruime ervaring als toezichthouder of bestuurder in een of meerdere complexe maatschappelijk relevante organisaties;
● heeft daarbij ervaring met de voorzittersrol;
● heeft visie op netwerkdynamiek, is een goede sparringpartner voor het bestuur/de bestuurder;
● beweegt goed in een politiek/bestuurlijk netwerk rond het Actienetwerk, zowel landelijk als regionaal;
● heeft bij voorkeur toezichthoudende/bestuurlijke ervaring bij het opbouwen van een meerjarige organisatie en het aangaan van allianties die het Actienetwerk kunnen versterken;
● toont verbindend leiderschap, neemt verantwoordelijkheid voor de samenstelling, complementariteit en het functioneren van de Raad van Toezicht en het te werven bestuur alsmede voor de onderlinge dynamiek.

Beloning, planning, proces en bijlage

Beloning: het betreft een onbezoldigde functie. Wel is in de Concept Statuten opgenomen dat de Raad van Toezicht recht heeft op vergoeding van representatiekosten.
Planning: functie start liefst per direct. Voor de zomer (eind juli) is de stichting formeel opgericht. In september is een brede netwerkbijeenkomst gepland t.b.v. nieuwe deelnemers, pijlers en maatregelen.
Proces werving: interesse graag kenbaar maken voor 27 juni met een korte onderbouwing via p.walinga@amsterdam.nl, vanaf 29 juni worden gesprekken gevoerd. Daarna zal het huidige regieteam een besluit nemen over de invulling.
Bijlage: presentatie Actienetwerk GasTerug, vacature als pdf, Concept Statuten (op aanvraag).

Contact bij interesse

Voor meer informatie en bij interesse kun je contact opnemen met Pieter Walinga: 06-53797711 of p.walinga@amsterdam.nl.